Қырҭтәылa aиҳaбырa – 2024 шықәсaзтәи aхҭысқәa

Аҧыза-министр иқәгылара Ацҳаражәҳәаҩцәа рконференциа 2024 аркратә усмҩаҧгатә аҿы Print Version

2024-12-30

.  ...

Мшыбзиақәа, ҳаҭыр зқәу аҩызцәа!

Салам рысҭоит Қырҭтәыла ахада, ҳаҭыр зқәу Михаил Ҟавелашвили; Қырҭтәыла апарламент ахантәаҩы, ҳаҭыр зқәу Шьалуа Папуашвили; адәныҟатәи аусқәа рминистр Мака Боҷоришвили. Салам рысҭоит Апатриархиа ахаҭарнакцәа, Алаверди ахылаҧшҩы Давиҭи, апротопресвитер аб Гьаргь Звиадаӡеи адоуҳатә хаҿқәеи. Салам рысҭоит ҳаҭыр зқәу асасцәеи, апарламент алахәылацәеи, аминистр лхаҭыҧуааи, насгьы, зегьы реиҳа ихадоу, ҷыдала салам шәысҭоит Қырҭтәыла ацҳаражәҳәаҩцәеи ҳдипломатиатә корпус ахаҭарнакцәеи. Шәара шәызынтәгьы Қырҭтәыла аинтересқәа раарҧшреи рыхьчареи аус аҿы ароль ҷыда нашәыгӡоит.

Сынтәа ари Амбасадориал амҩаҧгара аҵакы ду амоуп, ари атрадициа инагӡоит, избанзар, араҟа ақырҭуа ақырҭуа дипломатцәа имҩаҧыргаз аусуреи, ҳдипломатиа ақәҿиарақәеи, адәныҟатәи аполитикаҿы аҧыжәара змоу ахадаратә хырхарҭақәеи рылацәажәара ҳалшоит.

Ҳара ҳтәыла аҿиара змоу ҳаамҭазтәи адунеиаҿ иахәҭоу аҭыҧ ааннакылароуп, убри аҟынтә, Қырҭтәыла жәларбжьаратәи апозициақәа иаҳа ирҕәҕәатәуп, ари аус аҿы адипломат цыҧхьаӡа ароль ҷыда наигӡоит.
Қырҭтәыла аиҳабыра атәыла аҵакырадгьылтә акзаара аҭынч мҩала аиҭашьақәыргылареи, адеокупациеи, ампыҵахалатә цәаҳәала еиҟәшоу ауааҧсыра реинаалареи, алахәызаареи аполитика нарыгӡоит. Адипломатиатә маҵзура, ҳтәыла аинтересқәа рыхьчаразы, жәларбжьаратәи аиҿкаарақәа активла аус рыцнауеит. Сынтәа азхаҵамра аполитика қәҿиарала имҩаҧган, ҳдипломатцәа ари аус аҿы алагала ду ҟарҵеит. 12 мза ирылагӡаны азхаҵамра аполитика принципла, хықәкыла, қәҿиарала имҩаҧысуеит, уи азыҳәан ҷыдала ҭабуп ҳәа шәасҳәар сҭахуп.

Ҳаиҳабыра рдәныҟатәи политикаҿы ахадаратә ҵакы амоуп Евроеидгылахь Қырҭтәыл аинтеграциа. Ҳаҭыр зқәу ахада ишиҳәаз еиҧш, аконкреттә жәларбжьаратәи субиектқәа лассы-лассы ари атема аспекулиациазы рхы иадырхәоит, аха, иҧсабаратәымкәа иаҧҵоу аҧынгылақәеи апроблемақәеи шырацәоугьы, атәыла, евроинтеграциа ахырхарҭала ҧхьаҟацара нанагӡоит. Уи шьақәнарҕәҕәоит ҵыҧх, ҧхынҷкәын азы иҳауз акандидат астатус. Ҳәарада, ҳдипломатцәа ари ақәҿиараҿгьы ароль ҷыда нарыгӡеит. Ҳәарада, ҳара аҧхықәрақәа зегьы рынагӡара наҳагӡоит. Ишазгәаҭаз еиҧш, Ассоциациа иазку аиқәшаҳаҭра аусхәаҧштә ала иазҧхьагәаҭоу аҧхықәрақәа рымҩаҧгара наҳагӡоит, 2028 шықәса анҵәамҭанӡа арҭ аҧхықәра рҟынтә 90% еиҳаны инагӡазаауеит. Зхы иақәиҭу ахәаахәҭратә қәыҧшылара наӡа иазку аиқәшаҳаҭра (DCFTA) ҳалацәажәозар, ҧшьышықәса рыла аҧхықәрақәа 90% еиҳаны рынагӡара ҳгәы иҭоуп, уи евроинтеграциа апроцессаҿ ақәҿиара аиуразы акрызҵазкәа факторуп. Ҳара, адемократиатәи аекономикатәи реформақәа рымҩаҧгара аганахьала арегион зегьы аҿы аҧхьагылара ҳамоуп, ари ақәҿиарагьы ишахәҭоу еиҧш ахә шьатәуп. Қырҭәтыла аекономикатә аҿиара аласра ду ала иалкаауп. Арегион мацараҿ акәымкәа, Европаҿгьы аекономикатә аҿиара аласра ала аҧхьагылара ҳамоуп, ҳхадаратә ҳасабтәқәа иреиуп аекономикатә аҿиара аласра иаҳа ардура, ари афакторгьы Евроеидгылахь Қырҭтәыла аларазы аҵакы ду амоуп. Иахьазы, Ассоциациа иазку аиқәшаҳаҭрала иазҧхьагәаҭоу аҧхықәрақәа реиҳара инагӡоуп, ари ахырхарҭала активла аусура наҳагӡоит. 2030 шықәса анҵәамҭанӡа, Қырҭтәыла, акандидат астатус змоу атәылақәа зегьы иреиҕьны Евроеидгыла алаларазы ихиазауеит.
Иара убас, аиҳабыра рзы ахадаратә ҵакы змоу адәныҟатәи аполитикатә аҳасабтәқәа иреиуп Америкаҟны аизыҟазаашьақәа реиҭашьақәыргылареи аконкреттә амҩақәҵагала астратегиатә партниорра арҿыцреи, уи азыҳәан иҳалшо зегьы ҟаҳҵоит. Аиҳабыра реилатәараҿы ари азҵаара иадҳәаланы аҳәамҭа ҷыда ҟасҵеит. Америкаҟны аизыҟазаашьақәа абҕьыц цқьала ҳаиҭалагар ҳҭахуп, астратегиатә партниорра арҿыцра ҳазҿлымҳауп, абарҭ ахықәкқәа наҳагӡар ҳҭахуп аконкреттә ажәанҵақәа рыла, - абҕьыц мацара иану астратегиатә партниорра акәымкәа, аконкреттә ажәанҵақәа рыла, аконкреттә алҵшәақәа зхылҵша астратегиатә партниорра ҳҭахуп. Ҳара уи ҳазыхиоуп, администрациа ҿыц рҟынтә иашьашәалоу ашьаҿақәа ҳбап ҳәа ҳгәыҕуеит.

Қырҭтәылазы арегионалтә усеицурагьы аҵакы ду амоуп. Ҳара Азербаиџьани, Шәамахьтәылеи, Ҭырқәтәылеи рҟны ҳаизыҟазаашьақәа ҳараҭбаауеит. Ҳара хықәкыс иҳамоуп арегионаҿ аҭынчреи аҭышәынтәалареи ахьчара ацхраара, ҵыҧх уи азыҳәан иҟаҳҵаз рацәоуп, ари ахырхарҭала наҟ-наҟгьы аусура наҳагӡоит. Арегионалтә интеграциа акрызҵазкәа механизмуп „Абжьаратә корридор". Ҳгәылара иҟоу атәылақәеи ҳареи еицынаҳагӡо астратегиатә проектқәа Аахыҵ Кавказаҿ аҭынчра арҕәҕәара иацхраауеит, гәахәарала иазгәасҭар сҭахуп ҳгәылацәеи ҳареи зҵакы дуу астратегиатә проектқәа шынаҳагӡо, уи аҭынчра ашьақәыргыларазы зеиҧшҟамлац аҵакы амоуп. Наҟ-наҟгьы ари ахырхарҭала активла аусура наҳагӡоит. „Абжьаратә корридор" аҵакы аизырҳаразы анырра бзиа амазаауеит азиатәи арегион аҟны аусеицура. Ишыжәдыруа еиҧш, Китаи аҟны ҳпартниорра арҕәҕәара ҳаҿуп, ҵыҧх астратегиатә партниорра иазку аиқәшаҳаҭра ҳнапы аҵааҩит, сынтәа ари аиқәшаҳаҭра аконкреттә алҵшәақәа ахылҵит, уи аекономикатә партниорра арҕәҕәареи, ҩ-анктәи авизадатә режими, ишиашо аҧыррақәа рхыҧхьаӡара аизырҳареи ианыҧшит. Китаи аҟны ҳпартниорра иаҳа арҕәҕәара егьырҭ ахырхарҭақәа рзгьы аҵакы ду амоуп. Индиаҟны ҳаизыҟазаашьақәа аҿиара иаҿуп; Индиа ҳтәылаҿы ацҳаражәҳәарҭа аанартит, уигьы ҩ-ганктәи апартниорра арҕәҕәаразы аҵакы ду амоуп. Иапониеи ҳареи ҳаизыҟазаашьақәа инагӡоит. Кореиа ҳтәылаҿы ацҳаражәҳәарҭа аанартит, „Аекономикатә партниорра иазку аиқәшаҳаҭра" адкыларазы аиҿцәажәарақәа хыркәшоуп. Уигьы ҳусеицура иаҳа арҭбааразы зҵакы дуу ашьаҭоуп. Ааигәатә Мрагылара атәылақәа рҟны аполитикатәи аекономикатәи аимадарақәа рырҭбаара ахырхарҭала активла аусура ҳаҿуп. Иара убас, Алатинтә Америкеи Карибтәи амшын абассеин атәылақәеи рҟны аимадарақәа ҳарҭбаауеит. Ахырхарҭақәа зегьы рыла Қырҭтәыла жәларбжьаратәи апозициақәа рырҕәҕәара ҳтәылазы аҵакы ду амоуп.

Қырҭтәылазы аҧыжәара амоуп ҳтәыла аӡыргареи, аекономикатә усеицура арҕәҕәареи, аекспорт ацхраареи, аинвестициақәа рыдаҧхьалареи. Ҳаиҳабыра ҳтәыла атранзиттә функциа арҕәҕәаразы активла аус руеит. Ишаҧу еиҧш, Қырҭтәыла, аимадара аиқәыршәара аганахьала еснагь акрызҵазкәа ароль нанагӡон. Ҳара, ҭоурыхла, Европеи Азиеи, Мрагылареи Мраҭашәареи еидаҳҳәалон. Ҳәарада, абри астратегиатә функциа аиҭашьақәыргыларазы иҳалшо зегыь ҟаҳҵароуп, аиҳабыра ари ахықәкы анагӡаразы иҟарҵо рацәоуп, иаҳҳәап, аинфраструктура аҿиара аҧара ду алаҳҵоит. Жәаҳәарада, ҳтәыла иамоу аимадаратә функциа излауа ала арҕәҕәара амзызла, абри зегьы инаваргыланы, аамҭакала, адипломатиатә активрагьы аҭахуп. Ари аганахьала, аҵакы ду рымоуп Амшын еиқәа аӡаҵантәи акабель апроекти Анаклиатәи абаҕәаза апроекти. Ақырҭуа дипломатиа абарҭ апроектқәа қәҿиарала рынагӡараҿы акрызҵазкәа ароль нанагӡеит.

Ҳтәыла аҿиаразы аҵакы ду амоуп адиаспора арҕәҕәара. Аҳәынҭқарратә политкиаҿы аҧыжәара змоу ахырхарҭақәа иреиуп адиаспора арҕәҕәареи ҳтәыла аҿиараҿы иаҳа активла рылахәызаара аиқәыршәареи. Аконкреттә инициативақәеи апроектқәеи ҳамоуп, аха, аха, адиаспора ринтересқәа иаҳа рызҧхьагәаҭареи ҳтәыла аҧсҭазаареи аҿиареи аҿы иаҳа рылахәызаара аиқәырәшареи азыҳәан иҵегьы иҟаҵатәу рацәоуп.

Шәара шәызынтәгьы, ақырҭуа дипломатцәа зегьы, Қырҭтәыла амиссиақәа рнапхгаҩцәеи рхаҭарнакцәеи, шәџьабааи шәпатриотизми азыҳәан идуӡӡаны иҭабуп ҳәа шәасҳәар сҭахуп. Апатриотизм уламзар, атәыла иахәаша уск узыҟаҵом. Атәыла абзиабареи апатриотизми роуп зегьы реиҳа ихадоу, раҧхьа иргыланы, уи азы ҭабуп ҳәа шәасҳәоит, атәыла шәшазныҟәо азыҳәан, шәпрофессионализм азыҳәан, уи ҳтәыла аинтересқәа рыхьчареи ҳтәыла арҕәҕәареи иадҳәалоу аусқәа зегьы рыҟаҵараҿы ишәыцхраауеит. Шәара хәы змам апрофессионализми атәыла азгәыкреи аашәырҧшуеит. Агәра ганы сыҟоуп 2025 шықәсазы шәара шәыбзоурала, ҳтәыла жәларбжьаратәи аҩаӡараҟны иаҳа ирацәаны ақәҿиарақәа шаиуа. Ҭабуп ҳәа шәасҳәар сҭахуп. Иааиуа Ашықәс Ҿыци Қьырсеи шәыдысныҳәалоит, 2025 шықәсазы шәареи шәҭаацәарақәеи анасыҧи ақәҿиарақәеи шәзеиҕьасшьоит!

Аиҳaбырa рaдминистрaциa aпрессмaҵзура

 

Expand